Radio Free Asia.
ដោយ ទីន ហ្សាការីយ៉ា
2012-03-22
កេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់សាលាក្ដីខ្មែរក្រហមកំពុងតែត្រូវសហគមន៍
អន្តរជាតិយកចិត្តទុកដាក់បន្ទាប់ពីសហចៅក្រមអន្តរជាតិបានលាឈប់ពី
តំណែងម្ដងហើយម្ដងទៀត។
មូលហេតុសំខាន់មួយ
ដែលបណ្ដាលអោយចៅក្រមអន្តរជាតិលាលែងពីតំណែងបន្តកន្ទុយគ្នានេះ
គឺដោយសារតែសមភាគីរបស់ខ្លួន គឺសហចៅក្រមជាតិ មិនសហការ
និងគាំទ្រដំណើរស៊ើបអង្កេតលើសំណុំរឿង ០០៣ និង ០០៤
ដែលជាសំណុំរឿងដ៏ចម្រូងចម្រាស់នោះ។
ប្រការនេះ បានធ្វើអោយមានការចោទសួរថា តើសហចៅក្រមជាតិ លោក យូ
ប៊ុនឡេង ដែលត្រូវសហសេវិកអន្តរជាតិរបស់ខ្លួនចោទប្រកាន់នេះ
មានឯករាជភាពក្នុងការបំពេញតួនាទីរបស់ខ្លួនឬទេ
ឬមួយក៏គាត់ធ្វើការក្រោមឥទ្ធិពលរបស់អ្នកនយោបាយ?
បញ្ហាលាឈប់របស់សហចៅក្រមអន្តរជាតិទីពីរនៃសាលាក្ដីខ្មែរក្រហម
ដែលមកបំរើការនៅក្នុងការិយាល័យសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេត
នៅក្នុងតុលាការកូនកាត់មួយនេះ
ត្រូវបានក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលដំណើរការតុលាការ
និងអ្នកវិភាគបានឲ្យដឹងថា លោក យូ ប៊ុនឡេង ជាតួអង្គសំខាន់
និងជាដើមចម
ធ្វើអោយមានការលាឈប់ពីតួនាទីរបស់សហចៅក្រមអន្តរជាតិនេះ។
ក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលតុលាការ និងអ្នកវិភាគបានពន្យល់ថា
មូលហេតុសំខាន់នោះ មកពីសហចៅក្រមជាតិ លោក យូ ប៊ុនឡេង មិនមានឆន្ទៈ
ដើម្បីបន្តការស៊ើបអង្កេតលើសំណុំរឿង ០០៣ និង ០០៤ ហើយលោក
ជាមនុស្សស្ថិតនៅក្រោមឥទ្ធិពលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា
បានធ្វើឲ្យរួបលោក
ដែលជាសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតឃ្លាតឆ្ងាយអំពីអសុក្រិតភាព និងភាពឯករាជ
ដូច្នេះ យុត្តិធម៌សម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជា និងសម្រាប់អន្តរជាតិ
ស្ថិតនៅក្នុងសភាពមិនច្បាស់លាស់។
អ្នកសំរបសំរួលកម្មវិធីតុលាការខ្មែរក្រហមនៃសមាគមសិទ្ធិមនុស្ស
អាដហុក លោក ឡាត់ គី មានប្រសាសន៍ថា
ហេតុផលដែលធ្វើឲ្យសហចៅក្រមជាតិលាលែងពីការងាររបស់ខ្លួននោះ
ស្ថិតនៅក្នុងបរិបទតែមួយគត់
គឺភាពមិនឯករាជ្យរបស់ការិយាល័យសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេត។ ដូច្នេះ
វាមិនមែនសំដៅទៅលើសហចៅក្រមអន្តរជាតិ ដែលលាលែងពីនាទី
គេមិនទាន់តែងតាំងពេញសិទ្ធិនោះទេ។
លោក ឡាត់ គី៖ «ទឡ្ហីករណ៍ដែលបង្ហាញ វាជាហេតុផលមួយ ដែលលោក យូ
ប៊ុនឡេង ហ្នឹងធ្វើការមិនចាំសហការនៅក្នុងការស៊ើបអង្កេត។
ការស៊ើបអង្កេតនេះមិនអាចធ្វើតែម្នាក់ឯងបានទេ»។
បន្ថែមពីលើនេះទៀត
ការលាឈប់ពីតួនាទីរបស់សហចៅក្រមអន្តរជាតិបំរុង លោក ឡូរ៉ង កាស្ពែរ
(Laurent Kasper) នេះ
វាកាន់តែឆ្លុះបញ្ចាំងឲ្យឃើញកាន់តែច្បាស់ថែមទៀត ដល់សាធារណជនថា
សហចៅក្រមជាតិ កំពុងមានទំនោរការងារទៅតាមអ្វី
ដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាចង់បាន ពីព្រោះថា សំណុំរឿង ០០៣ និង ០០៤ នេះ
ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលក៏ធ្លាប់បានប្រកាសជាសាធារណៈដែរថា
រដ្ឋាភិបាលមិនចង់ឲ្យមានការស៊ើបអង្កេតសំណុំរឿងទាំងពីរនេះទេ។
ក្រៅពីនេះ អ្នកវិភាគឯករាជ្យ លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ
បានសង្កត់ធ្ងន់ថា ទង្វើរបស់សហចៅក្រមជាតិធ្វើនៅពេលនេះ
គឺវាស្របទៅនឹងជំហររបស់រដ្ឋាភិបាលកន្លងមក។ ពិសេសទៅទៀតនោះ
ជំហររបស់ចៅក្រមនៅប្រទេសកម្ពុជា
មិនទាន់មានឯករាជ្យទៅតាមអ្វីដែលតុលាការអន្តរជាតិចង់បាននោះទេ
ពីព្រោះថា សមាសភាពចៅក្រមទាំងនោះ
ជាប់ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងគណបក្សនយោបាយពិសេសគណបក្សកាន់អំណាច។
លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ៖ «គេមិនអាចបដិសេធថា
អត់មានឥទ្ធិពលរបស់រដ្ឋាភិបាលទេ ព្រោះរដ្ឋាភិបាល
គឺជារដ្ឋបាលគណបក្សកាន់អំណាច ហើយមរតកកុម្មុយនិស្ត
ចៅក្រមទាំងអស់ហ្នឹងវាស្ថិតនៅក្រោមគណបក្ស»។
លោក យូ ប៊ុនឡេង មិនសុំធ្វើអត្ថាធិប្បាយទេ នៅពីថ្ងៃទី២១ មីនា ដោយលោកប្រាប់ថា កំពុងជាប់រវល់។
ប៉ុន្តែ មន្ត្រីនាំពាក្យនៃសាលាក្ដីខ្មែរក្រហម លោក នេត្រ ភត្រា
បានបដិសេធថា សាលាក្ដីខ្មែរក្រហមគឺជាស្ថាប័នឯករាជ្យ
មិនស្ថិតនៅក្រោមឥទ្ធិពលនយោបាយណាមួយរបស់រដ្ឋាភិបាលនោះឡើយ។
លោក នេត្រ ភត្រា៖ «រដ្ឋាភិបាលរួមហ្នឹងចៅក្រម និងសហព្រះរាជអាជ្ញា
នៅក្នុងសាលាក្ដីធ្លាប់បានប្រកាសហើយ អំពីឯករាជ្យរបស់ខ្លួន
ហើយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក៏ធ្លាប់បានប្រកាសហើយ
ថាខ្លួនមិនជ្រែកជ្រៀតកិច្ចការតុលាការទេ»។
សហចៅក្រមជាតិលោក យូ ប៊ុនឡេង មានអាយុ ៥៤ ឆ្នាំ
លោកបានចូលបំរើការងារជាសហចៅក្រមស៊ើបសួរនៅការិយាល័យសហចៅក្រម
ស៊ើបអង្កេតតាំងពីគេបង្កើតសាលាក្ដីខ្មែរក្រហម កាលពីឆ្នាំ ២០០៦ មក។
ក្រៅពីបំពេញតួនាទីជាសហចៅក្រមនៅសាលាក្ដីខ្មែរក្រហម បច្ចុប្បន្ន លោក
យូ ប៊ុនឡេង ជាប្រធានសាលាឧទ្ធរណ៍
និងជាសមាជិកនៃឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម។
ទាក់ទងទៅនឹងបញ្ហានេះ លោក បណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ បានអធិប្បាយថា លោក យូ
ប៊ុនឡេង ជាមនុស្សមានឥទ្ធិពលមួយរួប
នៅក្នុងការិយាល័យសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតនៃសាលាក្ដីខ្មែរក្រហម។
ម្យ៉ាងទៀត ឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម មិនសម្រេចតែងតាំងលោក
ឡូរ៉ង់ កាស្ពែរ ជាសហចៅក្រមអន្តរជាតិពេញសិទ្ធិនោះ
ក៏អាចទាក់ទងនឹងលោក យូ ប៊ុនឡេង ដែរ
ពីព្រោះលោកជាសមាជិកមួយរួបនៃឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម។
បណ្ឌិត ឡៅ ម៉ង់ហៃ៖ «ហើយបដិសេធមិនតែងតាំងសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេត
អន្តរជាតិនេះ គាត់ចូលប្រជុំដែរអត់។
បើគាត់ចូលប្រជុំវាពាក់ព័ន្ធទំនាស់ផលប្រយោជន៍»។
ឆ្លើយតបទៅនឹងបញ្ហានេះ លោក នេត្រ ភត្រា បានបំភ្លឺថា
សាលាក្ដីខ្មែរក្រហមជាតុលាការស្តង់ដារ
និងមានការទទួលស្គាល់ពីអន្តរជាតិ ហើយចៅក្រម
ដែលបានមកធ្វើការនៅក្នុងស្ថាប័ននេះ
គឺមានការបណ្ដុះបណ្ដាលជំនាញវិជ្ជាជីវៈច្បាស់លាស់។ លោកបញ្ជាក់ថា
ចៅក្រមទាំងនោះ មានបទពិសោធន៍ជាច្រើន
សំរាប់យកទៅអនុវត្តនៅតុលាការជាតិ ដូចជាករណី លោក យូ ប៊ុនឡេង
ជាប្រធានសាលាឧទ្ធរណ៍ជាដើម។
លោក នេត្រ ភត្រា៖ «ចៅក្រមមួយចំនួន
ដែលគាត់បានបំពេញការងារនៅទីនេះ
គឺគាត់បានទាញយកបទពិសោធន៍ការងាររបស់គាត់នៅក្នុងសាលាក្ដី
ខ្មែរក្រហម ហើយគាត់យកទៅអនុវត្តនៅតុលាការជាតិ»។
បន្ថែមពីលើនេះទៀត លោក យូ ប៊ុនឡេង
មានប្រសាសន៍នៅក្នុងសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានរបស់លោកកាលពីខែមករា
ឆ្នាំ ២០១២ ថា សហចៅក្រមអន្តរជាតិបម្រុង លោក ឡូរ៉ង់ កាស្ពែរ
មិនមាននីតិសម្បទានៅក្នុងការបំពេញកិច្ចនីតិវិធី
ឬចំណាត់ការណាមួយទាក់ទងនឹងសំណុំរឿងឡើយ
ដោយរួមទាំងការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានអំពីសំណុំរឿង
ដែលមានចែងក្នុងវិធាន ៥៦ នៃវិធានផ្ទៃក្នុងរបស់តុលាការ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ លោក ឡូរ៉ង់ កាស្ពែរ បានផ្ដល់ហេតុផលចំនួន ៥៤
ចំណុចនៅក្នុងសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានរបស់លោក កាលពីថ្ងៃទី ២១ មីនា។
នៅក្នុងចំណុចទី ១៥ លោក ឡូរ៉ង់ បានសរសេររៀបរាប់ថា សហចៅក្រមជាតិ លោក
យូ ប៊ុនឡេង គាត់បានទាត់ចោលរាល់ទំនាក់ទំនង
ដែលចេញពីសហចៅក្រមអន្តរជាតិទាំងអ៊ីម៉េល (E-mail)
ទាំងអនុស្សរណៈផ្ទៃក្នុង
ហើយក៏មិនព្រមទទួលស្គាល់អំពីកំណត់ហេតុនៃឯកសារទាំងនេះ
ព្រមទាំងរាល់សេចក្ដីសម្រេច និងសេចក្ដីបង្គាប់ទាំងអស់របស់លោក។
សេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានបានសរសេរទៀតថា ការសម្រេចចិត្តរបស់លោក យូ
ប៊ុនឡេង គឺដើម្បីបដិសេធចោលរាល់ទំនាក់ទំនងទាំងអស់ជាមួយលោក ឡូរ៉ង់
កាស្ពែរ ហើយមិនខ្វល់អំពីការពិតដែលថា ចៅក្រម កាស្ពែរ
ត្រូវតែងតាំងជាសហចៅក្រមអន្តរជាតិបម្រុងពីអង្គការសហប្រជាជាតិ
ដោយមានការទទួលស្គាល់ពីឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម
និងត្រូវបំពេញភារកិច្ចជាចៅក្រមស៊ើបអង្កេត
ដែលកំណត់ដោយច្បាប់នៃសាលាក្ដីខ្មែរក្រហម
និងកិច្ចព្រមព្រៀងនៃវិធានផ្ទៃក្នុង ក្នុងពេលដែលអវត្តមានចៅក្រម
ស៊ីកហ៊្វ្រីក ប្លាំង (Siekfriek Blunk) ដែលលាលែងពីតំណែងនោះ។
ដូច្នេះបញ្ហានេះ គឺជាការរំលោភច្បាប់ជាតិ និងអន្តរជាតិ
ដែលបានកំណត់អំពីការប្រព្រឹត្តិទៅនៃអង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញក្នុង
តុលាការកម្ពុជា (អ.វ.ត.ក)។
ក្រុមអ្នកវិភាគបានលើកឡើងថា យន្តការដោះស្រាយ
កុំឲ្យមានភាពចម្រូងចម្រាសរវាងសហចៅក្រមជាតិ
និងសហចៅក្រមអន្តរជាតិបន្តទៀត នៅពេលអង្គការសហប្រជាជាតិតែងតាំង
អ្នកថ្មីមកទៀតនោះ
មធ្យោបាយមានតែលោកអគ្គលេខាធិការនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ
និងប្រទេសផ្ដល់ជំនួយ ត្រូវមានជំហរឲ្យបានច្បាស់លាស់ថា
តើត្រូវអនុវត្តច្បាប់នៃកិច្ចព្រមព្រៀងជាធរមាន
ឬអនុវត្តទៅតាមទំនោររដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា
ក្នុងការស្វែងរកយុត្តិធម៌ជួនជនរងគ្រោះកម្ពុជាអស់នោះ។
ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ គេកត់សម្គាល់ឃើញថា
ការដើរចេញពីតួនាទីលោក ឡូរ៉ង់ កាស្ពែរ នេះ
កើតឡើងបន្ទាប់ពីសាលាក្ដីខ្មែរក្រហម ទើបនឹងបានទទួលការសន្យា
បន្តផ្ដល់ជំនួយពីប្រទេសម្ចាស់ជំនួយ នៅឯបុរីញីវយ៉ក
កាលពីពាក់កណ្ដាលខែកុម្ភៈ ដើម្បីបន្តការងាររកយុត្តិធម៌ក្នុងឆ្នាំ
២០១២ និង ឆ្នាំ ២០១៣។
អ្នកនាំពាក្យរបស់លោក បាន គីមូន (Ban Ki-moon)
អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ (អ.ស.ប) ឲ្យដឹងថា អ.ស.ប
បានសម្ដែងក្ដីព្រួយបារម្ភចំពោះបញ្ហានេះ។
អង្គការសហប្រជាជាតិកំពុងតាមពិនិត្យស្ថានការណ៍តឹងតែងក្នុងសាលាក្ដីនេះ ដោយយកចិត្តទុកដាក់បំផុត៕